თავკვერი
თავკვერი ქართლის წითელყურძნიანი ვაზის აბორიგენული ჯიშია. სამეურნეო დანიშნულებით განკუთვნილია ღია წითელი ფერის ორდინარული ღვინოების დასამზადებლად; ამავე დროს იგი იძლევა ადგილობრივი მოხმარების სუფრის ყურძენს. თუ როდის წარმოიშვა თავკვერი ან როგორ განვითარდა იგი საქართველოს რაიონებში, არ არის საბოლოოდ დადგენილი. უნდა ვიფიქროთ, რომ იგი მთელი რიგი ვაზის ადგილობრივი ჯიშების მსგავსად წარმოიშვა საქართველოს წიაღში ბუნებრივი გამრავლების გზით, ხოლო შემდგომ პერიოდში მან განიცადა ევოლუცია და ადამიანის უშუალო ზემოქმედებით მისი უკეთესი ფორმა დამკვიდრდა ძირითადად აღმოსავლეთ საქართველოს სხვადასხვა რაიონში. ამის დამადასტურებელია, ჯერ ერთი, თავკვერის მრავალი ფორმა, რომლებსაც ვხვდებით კახეთისა და ქართლის რაიონებში (შავი თავკვერი, თეთრი თავკვერი, საფერავისებრი თავკვერი, დიდმარცვალა თავკვერი, პატელაანთეული თავკვერი და სხვ.); აგრეთვე წმინდა ქართული სახელწოდება `თავკვერი~, და ბოლოს ბოტანიკურ-ბიოლოგიური ნიშან-თვისებები, რაც დამახასიათებელია აღმოსავლეთ საქართველოს ვაზის აბორიგენულ ჯიშთათვის. ამ უკანასკნელი თვისებებით იგი ალაზნის კერის ტიპიური წარმომადგენელია და ქართლის ვაზის ჯიშთა ჯგუფს მიეკუთვნება.
ჯიშური და კუპაჟში გამოყენებული ღვინო ხასიათდება მსუბუქი სხეულით, საშუალო ან საშუალოზე მცირე ალკოჰოლით და ოდნავ მომატებული საერთო მჟავიანობით. თავკვერიდან დგება ძალზე საინტერესო წითელი მშრალი ან ვარდისფერი ღვინოები ველური ვარდისა და წითელი ხილის სურნელებით. განსაკუთრებით სასიამოვნოა ახალგაზრდა ღვინო.
თავკვერი ადვილად ზინდება ჭრაქით. აღსანიშნავია, აგრეთვე, ნაცრისფერი სიდამპლის უარყოფითი გავლენა ვაზზე. რეგიონალურად გავრცლებული ჯიში.